Συνέντευξη του Δημήτρη Πατέλη στην Σοφία Τσέκου, την Κυριακή 19-03-2017.
“Η αποδόμηση-υπονόμευση του βιολογικού πυρήνα της προσωπικότητας και της οικογένειας, ως όρος χειραγώγησης, μέσω της υπονόμευσης κάθε δυνατότητας συγκρότησης του ανθρώπου ως υποκειμένου”
Δημήτρη Πατέλη (σχέδιο-περίγραμμα προβληματισμού).
Το θέμα έχει σαφείς επιστημονικές-φιλοσοφικές, ιδεολογικοπολιτικές και πρακτικές πτυχές, που δεν διευθετούνται ποικίλους εύκολους χαρακτηρισμούς και “ταμπέλες”. Η επιστημονική προσέγγιση, έχει και εδώ παραχωρήσει τη θέση της σε εύκολες “θέσεις” και “τοποθετήσεις”, χωρίς ερευνητικό-μεθοδολογικό έρμα…
Διακρατικοί θεσμοί, εσμός ΜΚΟ κλπ. διαγκωνίζονται με εθελοντές, μοντέρνα έως μεταμοντέρνα κόμματα, φορείς κλπ για την εναρμόνιση με ορισμένα επιβεβλημένα πρότυπα και προδιαγραφές.
Αυτοί που εξαπολύουν πολέμους και διαπράττουν γενοκτονίες, επιβάλλουν και τα LGBTQ πρότυπα – ταυτότητες, ως εκ των ων ουκ άνευ στοιχεία “ριζοσπαστικότητας” και ελευθερίας…
Κατακεραυνώνουν εκ του προχείρου ως “σεξιστές και ομοφοβικούς” όλους/-ες τους/-τις αντιφρονούντες έναντι αυτού του κυρίαρχου προτύπου πλανητικών αξιώσεων…
Κατακεραυνώνουν εκ του προχείρου ως “σεξιστές και ομοφοβικούς” όλους/-ες τους/-τις αντιφρονούντες έναντι αυτού του κυρίαρχου προτύπου πλανητικών αξιώσεων…
Θα ήταν ευχής έργο, αντί για φλυαρίες και ανταλλαγές επιφανειακών χαρακτηρισμών, να αναπτυχθεί το θέμα θεωρητικά και μεθοδολογικά στις εξής θεματικές ενότητες:
- Το θέμα του φύλου. Ο βιολογικός πυρήνας της οικογένειας και οι οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές κλπ λειτουργίες της, στην δομή της κοινωνίας. Συνάρτηση της εν λόγω προβληματικής με την παραγωγή και αναπαραγωγή του ανθρώπινου γένους-είδους, με την παραγωγή και αναπαραγωγή του εκάστοτε ιστορικά συγκεκριμένου υποκειμένου της εργασίας και του συνόλου των κοινωνικών δραστηριοτήτων και σχέσεων, με τον τρόπο ζωής και τις δημογραφικές πτυχές του, με τις συνειδητές και ασυνείδητες πτυχές της ταυτότητας της ατομικότητας, της προσωπικότητας και των συλλογικοτήτων, με τις μορφές κοινωνικής συνείδησης (ηθικές, πολιτικές, δικαιικές, αισθητικές, θρησκευτικές και φιλοσοφικές), με τη θέση και το ρόλο της έμφυλης διάστασης της προσωπικότητας και του υποκειμένου, με τη θέση και το ρόλο των θεσμικών και συμβολικών στοιχείων του εποικοδομήματος κ.ο.κ.
- Το θέμα του φύλου, του βιολογικού πυρήνα της οικογένειας στην ιστορία της κοινωνίας.
Βιολογικές προϋποθέσεις και εξελικτικοί μηχανισμοί, αγελαίος τρόπος ζωής και αναπαραγωγή στους ανθρωπίδες και στον Homo Sapiens. Τροφοσυλλεκτική πρωτόγονη κοινότητα: διευθέτηση γενετήσιας ορμής και αναπαραγωγικής λειτουργίας. Η διασφάλιση της διαγενεακής αλληλουχίας. Γένος, φυλή, ενώσεις φυλών. Συνδυασμοί ενδογαμίας και εξωγαμίας. Ταμπού. Καταμερισμός εργασίας και φύλο στην πρωτόγονη κοινότητα. Μητριαρχία.
Καταμερισμός εργασίας και εμφάνιση κτηνοτροφίας και γεωργίας. Υπερπροϊόν, εκμετάλλευση, καταπίεση και πατριαρχική οικογένεια. Δουλοκτητική κοινωνία και άρδην υποβάθμιση της γυναίκας. Έναρξη μετασχηματισμού των πρωτόγονων κοινοτικών κληροδοτημάτων. Από τη μαγεία – μυθολογία στη θρησκεία – πατριαρχικά πρότυπα. Αδυναμία διάκρισης της προσωπικότητας – σύγχυση διαπροσωπικών σχέσεων με τις σωματικές-γενετήσιες.
Φεουδαρχική κοινωνία και δουλοπαροικία. Αναβάθμιση της πατριαρχίας, δικαιώματα πρώτης νύχτας του γάμου, θρησκευτικά – μονοθεϊστικά πρότυπα, το σώμα ως “σαρκίον” και πηγή “αμαρτίας” – ενοχών.
Η άνοδος της κεφαλαιοκρατίας, γενίκευση και εμβάθυνση των εμπορευματικών και χρηματικών σχέσεων, εμπόρευμα “εργασιακή δύναμη”, τυπική ελευθερία και ισονομία. Η προβληματική του “λελογισμένου εγωισμού” και των δικαιωμάτων του ανθρώπου. “Φυσικό δίκαιο”. Πρωταρχική συσσώρευση του κεφαλαίου και ηθική. Η εξατομίκευση της θρησκείας (προτεσταντισμός, καλβινισμός) και η εκκοσμίκευση του κράτους και της κοινωνίας. Γυναικεία και παιδική εργασία. Αλλαγές στη δομή της οικογένειας και των ρόλων. Μαζική παραγωγή, τεϊλορισμός, φορντισμός, καταναλωτισμός και οικογενειακά πρότυπα. Αναδιάρθρωση της παραγωγής από την τελευταία 25-ετία του 20ου αι.
Η νεοσυντηρητική – νεοφιλελεύθερη στρατηγική και η οικογένεια. Αποδόμηση εργασιακών σχέσεων, θέσεων, ρόλων και προτύπων. Αποδόμηση και του ίδιου του βιολογικού πυρήνα της οικογένειας. Αποδόμηση της ίδιας της ταυτότητας της προσωπικότητας με έμφαση στο βιολογικό της πυρήνα. Χειραγώγηση προσανατολισμών, προτύπων, συμπεριφορών (πολιτικών, καταναλωτικών, κ.ο.κ.) μέσω της κατευθυνόμενης υπερδιόγκωσης της έμφυλης προβληματικής. Ιδεολογικοί και θεσμικοί μηχανισμοί κρατικής και διακρατικής επιβολής θεσμών και προτύπων (π.χ. Gender Equality in the Council of Europe, Standards and mechanisms, Gender Equality Commission (GEC), με εστίαση στη συμμόρφωση εθνικών κρατών στην επιβολή, National Focal Points, Gender Equality Rapporteurs, European Committee for Social Cohesion, Human Dignity and Equality (CDDECS) κ.ο.κ.). Μ.Κ.Ο. και επιβολή προτύπων.
Η προοπτική της ενοποιημένης ανθρωπότητας ως πραγματική ιστορία της ανθρωπότητας. Ολόπλευρη ανάπτυξη των ψυχοσωματικών δημιουργικών ικανοτήτων ως όρος ανάπτυξης της κοινωνίας. Άρση διαλεκτική των προϋποθέσεων και του γίγνεσθαι συνολικά της κοινωνίας.
- Θεωρητικές και ιδεολογικές τάσεις, αρχές και προσεγγίσεις του θέματος: (κοινοτικός, εθνολογικός, πολιτισμικός, θρησκευτικός κ.ο.κ.) συντηρητισμός. Ορθολογισμός και ανορθολογισμός. Μυστικισμός, βιολογισμός, κοινωνιολογισμός, φιλοσοφία της ζωής, πιοκίλες εκδοχές φροϋδισμού – ψυχανάλυσης, συμπεριφορισμός, υπαρξισμός, περσοναλισμός, μαρξισμός, νιτσεϊσμος, πραγματισμός, φεμινισμός, φιλελεύθερος και νεοφιλελεύθερος φεμινισμός, Women’s Studies, Gender Studies. Έμφαση στη μετάβαση από τη δομική-στρουκτουραλιστική ερμηνεία του μαρξισμού στο μεταδομισμό και στο μεταμοντέρνο. Από την “ιστορία χωρίς υποκείμενο” στη “μικροφυσική της εξουσίας”, στη “βιοπλιτική” και στην αναγωγή ταυτότητας και φύλου σε “κοινωνικές – συμβολικές κατασκευές” κατά το δοκούν κ.ο.κ. Μια από τις αφετηριακές αρχές της κονστρουκτσιονιστικής προσέγγισης συνίσταται στην αποδόμηση του νεωτερικού υποκειμένου, στην πολυδιάσπασή του σε πολλαπλά δίκτυα σχέσεων και στην διαμόρφωση «ψηφιδωτών», «κλασματοποιημένων» προσωπικοτήτων.
Η επιστημονική κοινωνική θεωρία και μεθοδολογία της Λογικής της Ιστορίας είναι διαλεκτική. Ως εκ τούτου, με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο δεν ανάγει τέτοια προβλήματα στη νεοφιλελεύθερη “λογική” των ατομικών δικαιωμάτων (τα οποία μάλιστα επισταμένως αντιδιαστέλλονται στα συλλογικά). Επίσης, με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο απορρίπτει μεταφυσικές αντιλήψεις τύπου βιολογικού και νευροφυσιολογικού αναγωγισμού. Επιπλέον, στα πλαίσια της περίπλοκης και αντιφατικής διαδικασίας διαλεκτικής άρσης του βιολογικού απ’ το κοινωνικό στη δομή και την ιστορία της κοινωνικής ανάπτυξης, η σεξουαλική ανάγκη και η αναπαραγωγική λειτουργία ανεξαρτοποιούνται μεν σχετικά ως προς άλληλες, αλλά δεν μπορούν να αποκόπτονται και να αντιδιαστέλλονται προς άλληλες.
Η όλη προβληματική, εξετάζεται υπό το πρίσμα της συμβολής όλων των σχέσεων, δραστηριοτήτων, στάσεων, συμπεριφορών, θεσμών κ.ο.κ. στην προοπτική της ολόπλευρης ανάπτυξης κάθε προσωπικότητας και συλλογικότητας, της ενοποίησης της ανθρωπότητας. Υπό αυτό το πρίσμα ενδείκνυται να εξετάζεται και ο βιολογικός πυρήνας της προσωπικότητας και της οικογένειας.
Ως εκ τούτου, δεν μπορούμε να παίζουμε αυθαίρετα με αυτό, με την αμφιγονική αναπαραγωγή του ανθρώπινου γένους και το βιολογικό πυρήνα της οικογένειας. Το φύλο δεν είναι και δεν μπορεί να συνιστά αυθαίρετη επιλογή-προτίμηση, “συμβολική κατασκευή”, ακόμα και αν αυτή η “επιλογή” γίνεται με την εξ ίσου αυθαίρετη επίκληση κάποιου βιολογισμού ή/και νευροφυσιολογικού αναγωγισμού (είναι εντυπωσιακός ο τρόπος με τον οποίο στην σχετικά διαδεδομένη νεοφιλελεύθερη προβληματική -που υιοθετείται αυτούσια και από ορισμένου τύπου “αριστερά” συνυπάρχουν αυτές οι εκ πρώτης όψεως εκ διαμέτρου αντίθετες και αλληλοαποκλειόμενες μορφές αναγωγισμού: ακραίου βιολογισμού και ακραίου βουλησιαρχικού κοινωνιολογισμού).
Η συστηματική προπαγάνδα του νεοφιλελευθερισμού (και οι συνακόλουθες στοχευμένες θεσμικές παρεμβάσεις) στο εν λόγω ζήτημα, περιλαμβάνει στον πυρήνα της μια βίαιη διέγερση σεξουαλικών προβληματισμών και πρακτικών στα παιδιά (με ειδικά επιδοτούμενα από ΕΕ προγράμματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης από το βρεφονηπιακό σταθμό!), συνεπικουρούμενη από αντίστοιχο καταιγισμό στα ΜΜΕ, στο διαδίκτυο, στη μαζική κουλτούρα (καταναλωτισμός, σεξ και βία). Η διέγερση του σεξουαλικού στοιχείου σε ηλικιακές βαθμίδες όπου (ορμονικά και ανατομοφυσιολογικά) είναι αδύνατο να συνδεθεί με την αναπαραγωγική λειτουργία, γεγονός που ευνοεί την εγχάραξη-ενστάλαξη-επιβολή της αντίληψης ότι η σεξουαλική διέγερση-απόλαυση-επιθυμία είναι μια ανάγκη (που ενισχύεται ως υποκειμενική-ατομική επιθυμία ηδονιστικής κατανάλωσης), εξ υπαρχής άσχετη με την αναπαραγωγή.
Είναι εντυπωσιακός ο βαθμός διείσδυσης της αστικής ιδεολογίας, ο βαθμός ενσωμάτωσης των πλέον αντιδραστικών, ανορθολογικών και αντιεπιστημονικών αρχών από ορισμένου τύπου διανόηση και “αριστερά”. Αυτό φαίνεται και με την άρδην υιοθέτηση εκ μέρους τους των ακραίων νεοφιλελεύθερων δογμάτων περί apri ori απόλυτης ισχύος των παντοειδών υποκειμενικών, αυθαίρετων, μερικών, “πολυφωνικών”, ατομικών, κ.ο.κ. ταυτοτήτων και δικαιωμάτων, πάντα σε αντιδιαστολή με οτιδήποτε μπορεί να συγκροτηθεί και να ορθώσει το ανάστημά του συλλογικά, στη βάση αντικειμενικών κοινωνικών αναγκών και νόμων, επιστημονικά εγνωσμένων αναγκών συλλογικών αγώνων.
Δεν είναι τυχαία η συστηματική απόρριψη της λογικής των φυσικών και κοινωνικών αναγκών και η υποκατάστασή της στην επιστήμη και στις ιδεολογικές & πολιτικές πρακτικές κάποιων από την εξ’ υπαρχής ανορθολογικά ερμηνευόμενη υποκειμενική “επιθυμία”… Βασικός στόχος: η αποτροπή της συγκροτημένης και επιστημονικά θεμελιωμένης συλλογικής πάλης για την προοπτική της επαναστατικής ενοποίησης της ανθρωπότητας.
Η αποδόμηση κάθε αντικειμενικής ή και αντικειμενότροπης βάσης αναφοράς της προσωπικότητας και της συλλογικότητας (συμπεριλαμβανομένου και του βιολογικού πυρήνα τους), με αντίστοιχη απώλεια κάθε δυνατότητας συγκρότησης, με τη μετατροπή του ανθρώπου σε ένα “ευέλικτο”, “άμορφο”, ασπόνδυλο, με ανύπαρκτη-απροσδιόριστη-αδιάγνωστη κ.ο.κ. ταυτότητα, σε ένα ουσιαστικά άβουλο και χειραγωγήσιμο ον, είναι βασικό μέσο επίτευξης του παραπάνω στόχου. Εδώ εντάσσονται τα νεοφιλελεύθερα-μεταμοντέρνα δόγματα “κοινωνικής/συμβολικής κατασκευής” φύλου, κοινωνικής τάξης, πολιτικής & ιδεολογίας, έθνους, πατρίδας κ.ο.κ.
Πίσω από την πολυχρωμία ρευστών ταυτοτήτων κ.ο.κ. αποκαλύπτεται στην κρίση και στον πόλεμο η σκοπιμότητα μετατροπής των ανθρώπων σε χύδην μάζες, αδρανείς ή και επιθετικά ταγμένες στις εκάστοτε επιλογές κατασκευών και αναδομήσεων των πιο επιθετικών κύκλων του κεφαλαίου.
Στη θέση των παραδοσιακών, μονοφωνικών «μεγάλων αφηγήσεων», έρχονται οι μικρές, καθημερινές, πολυφωνικές αφηγήσεις, που υπερτονίζουν τις πολιτισμικές (γλωσσικές, θρησκευτικές κλπ.) ιδιαιτερότητες, επιμέρους διαφορές κ.ο.κ. και οδηγούν στην θεωρητική νομιμοποίηση της πολυδιάσπασης των κοινωνικών σχέσεων και της αποδόμησης των κοινωνικών υποκειμένων…