Η εταιρική διακυβέρνηση στη Λαϊκή Δημοκρατία

Η εταιρική διακυβέρνηση στη Λαϊκή Δημοκρατία

Πώς η Κίνα κυβερνά τις επιχειρήσεις και η αλήθεια για το σύστημα «Κοινωνικής Πίστωσης»

Πηγή

Μετάφραση στα Ελληνικά: Φίλιππος Μπαρδουνιώτης

Ο τρόπος με τον οποίο η Κίνα εφαρμόζει την εταιρική της διακυβέρνηση και την επιχειρηματική πειθαρχία έχει αποτελέσει αντικείμενο μεγάλης εξέτασης, ιδίως από την Αριστερά. Πολλοί στη δυτική Αριστερά ισχυρίζονται ότι η εταιρική διακυβέρνηση της Κίνας είναι πολύ ελλιπής. Αυτό το άρθρο έχει σκοπό να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο η Κίνα είναι σε θέση να ασκήσει την κομματική της επιρροή, τόσο στις κρατικές, όσο και στις μη κρατικές επιχειρήσεις. Αυτό είναι το τρίτο μέρος της σειράς άρθρων μας που διεξάγουν μια εις βάθος έρευνα της οικονομίας της Κίνας. Το πρώτο άρθρο της σειράς μας διερεύνησε τον βαθμό κρατικού ελέγχου της οικονομίας της Κίνας. Το δεύτερο άρθρο της σειράς διερεύνησε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα χρηματοοικονομικά, οι τράπεζες και οι επενδύσεις στην Κίνα, καθώς και το πώς η Κίνα κατάφερε να επιβιώσει από τις πολλές οικονομικές κρίσεις και ως επί το πλείστων τις πέρασε αλώβητη, κάτι που πολλές άλλες χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Δύσης) δεν κατάφεραν.

Εταιρική κοινωνική πίστη

Σύμφωνα με το έγγραφο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΚ) με τίτλο: «Το περίγραμμα σχεδιασμού για την εγκαθίδρυση ενός συστήματος κοινωνικής πίστωσης (2014 – 2020)», αναφέρεται η εγκαθίδρυση ενός συστήματος κοινωνικής πίστωσης: «… πρέπει να έχει ως πρωταρχικό περιεχόμενο την προώθηση της καθιέρωσης της φερεγγυότητας στις κυβερνητικές υποθέσεις, το εμπόριο και την κοινωνία και την καθιέρωση της δικαστικής αξιοπιστίας˙ πρέπει να έχει ως βασικά σημεία την προώθηση της καθιέρωσης μιας κουλτούρας φερεγγυότητας και την καθιέρωση μηχανισμών για την ενθάρρυνση της φερεγγυότητας και την τιμωρία της αναξιοπιστίας˙ πρέπει να υποστηρίζεται από την προώθηση της καθιέρωσης της πίστωσης για συγκεκριμένο κλάδο και περιοχή, καθώς και την ανάπτυξη των αγορών πιστωτικών υπηρεσιών, πρέπει να έχει ως στόχους την ευαισθητοποίηση ολόκληρης της κοινωνίας και τα επίπεδα πιστοληπτικής ικανότητας και της βελτίωσης της λειτουργίας του οικονομικού και κοινωνικού περιβάλλοντος˙ και πρέπει να θέτει ως προτεραιότητα τον άνθρωπο, να διαμορφώνει ένα περιβάλλον σε όλη την κοινωνία στο οποίο η αξιοπιστία θα τιμάται και η αναξιοπιστία θα είναι ντροπή, και να καθιστά την εντιμότητα και την αξιοπιστία ενσυνείδητο κανόνα συμπεριφοράς ολόκληρου του πληθυσμού. »[i]

Τι είναι η πιστοληπτική ικανότητα; Είναι η ικανότητα συμμόρφωσης με τις οικονομικές συμφωνίες και η προθυμία πληρωμής των χρεών. Και στο πλαίσιο της κοινωνικής πιστοληπτικής ικανότητας, [είναι] η διασφάλιση ότι οι εταιρείες τηρούν τις υποσχέσεις τους. Χρησιμοποιείται μια βαθμολογία για τη ρύθμιση του ιδιωτικού τομέα και τη συνέχιση της πάταξης πιθανών εκμεταλλευτικών συμπεριφορών που μπορεί να εκδηλωθούν. Με άλλα λόγια, η κοινωνική «πίστωση» μπορεί επίσης να μεταφραστεί από τα κινεζικά ως κοινωνική αξιοπιστία. Η βαθμολογία δίνεται στις ιδιωτικές επιχειρήσεις και υπάρχουν πραγματικές τιμωρίες και μειονεκτήματα για όσους δεν συμμορφώνονται ή αποτυγχάνουν να επιτύχουν υψηλή βαθμολογία.

Έδρα της Εθνικής Επιτροπής Ανάπτυξης και Μεταρρυθμίσεων. Πηγή εικόνας: Wikimedia Commons.

Η Εθνική Επιτροπή Ανάπτυξης και Μεταρρυθμίσεων (NDRC) προωθεί την εποπτεία με βάση την κοινωνική πίστωση όλων των εμπορικών οντοτήτων, από τις μεγάλες επιχειρήσεις έως τις μικρές ανεξάρτητες επιχειρήσεις, γεγονός που προκάλεσε καταγγελίες σχετικά με το εταιρικό απόρρητο και τη σκληρή κυβερνητική παρέμβαση[ii]. Η αξιολόγηση της κοινωνικής πίστωσης θα περιλαμβάνει δικαστικές αποφάσεις, φορολογικά αρχεία, θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, κυβερνητικές αδειοδοτήσεις, ποιότητα προϊόντων, ασφάλεια εργασίας και διοικητικές κυρώσεις από τις ρυθμιστικές αρχές της αγοράς[iii]. Το 2019, ο Lian Weiliang, αναπληρωτής πρόεδρος της NDRC, δήλωσε τα εξής: «Όλα τα υφιστάμενα πιστωτικά κίνητρα και μέτρα τιμωρίας που απαριθμούνται στα μνημόνια βασίζονται σε νόμους και κανονισμούς… Για σοβαρές παραβάσεις, ιδίως εκείνες που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και την περιουσία, θα υιοθετούνται αυστηρές ποινές, όπως προσωρινή ή ακόμη και μόνιμη απαγόρευση εισόδου στην αγορά»[iv].

Παρόλο που το σύστημα Μαύρης Λίστας της Κίνας βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο, είναι ήδη το πιο σημαντικό σύστημα του είδους του παγκοσμίως. Η Κίνα έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή αυτό το σύστημα και έχει αποκλείσει τα δικαιώματα χιλιάδων κατοίκων της Κίνας να αγοράζουν αεροπορικά εισιτήρια και να ταξιδεύουν είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό. Ωστόσο, οι περισσότερες από τις μαύρες λίστες που έχουν εμφανιστεί μέχρι σήμερα ήταν αποτέλεσμα παραβάσεων ή κακής συμπεριφοράς εταιρειών και των ατόμων που εργάζονται για αυτές[v].

Στα πρόσωπα που καταλήγουν σε μια μαύρη λίστα λόγω κακομεταχείρισης των εργαζομένων ή παραβίασης των νόμων σχετικά με τα δικαιώματα των εργαζομένων επιβάλλονται κυρώσεις. Οι κυρώσεις αυτές μπορεί να είναι τόσο αυστηρές όσο η ανάκληση της άδειας λειτουργίας της επιχείρησής τους ή η απαγόρευση χρήσης κοινωνικών παροχών και δημόσιων υπηρεσιών μέχρι να αποκαταστήσουν το κοινωνικό τους αξιόχρεο. Για το πώς υπολογίζεται η βαθμολογία κοινωνικής πίστωσης, η CreditChina, ο ισότοπος που είναι υπεύθυνος για την ανοικτή δημοσίευση των δεδομένων κοινωνικής πίστωσης των επιχειρήσεων, απαριθμεί τους ακόλουθους λόγους για μια χαμηλή βαθμολογία κοινωνικής πίστωσης:

• Βασικά στοιχεία ταυτοποίησης της εταιρείας, συμπεριλαμβανομένου του Ενιαίου Κώδικα Κοινωνικής Πίστης της εταιρείας και των αδειών που κατέχει.

• Τυχόν ισχύουσες διοικητικές κυρώσεις.

• Τυχόν παραλείψεις πληρωμών που αναγνωρίζονται από τα δικαστήρια.

• Τυχόν περιπτώσεις φοροδιαφυγής και απάτης.

• Περιπτώσεις παράνομων εισαγωγών ή εξαγωγών.

• Απλήρωτοι μισθοί.

Σε τελική ανάλυση, το Σύστημα Κοινωνικής Πίστωσης προορίζεται να χρησιμεύσει ως μηχανισμός ρύθμισης της αγοράς. Ο στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα αυτοεπιβεβαιούμενο ρυθμιστικό καθεστώς που θα τροφοδοτείται από τα μεγάλα δεδομένα και στο οποίο οι επιχειρήσεις θα ασκούν «αυτοσυγκράτηση». Η βασική ιδέα είναι ότι με ένα λειτουργικό σύστημα πίστωσης σε ισχύ, οι εταιρείες θα συμμορφώνονται με τις κυβερνητικές πολιτικές και τους κανονισμούς για να αποφύγουν τη μείωση της βαθμολογίας τους από δυσαρεστημένους υπαλλήλους, πελάτες και καταναλωτές. Οι εταιρείες με κακή πιστωτική βαθμολογία θα αντιμετωπίσουν ενδεχομένως δυσμενείς όρους για νέα δάνεια, υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές, επενδυτικούς περιορισμούς και λιγότερες πιθανότητες συμμετοχής σε έργα που χρηματοδοτούνται από το δημόσιο[vi].

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι το Σύστημα Εταιρικής Κοινωνικής Πίστωσης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με τρόπο που να σηματοδοτεί την «εταιρική πίστη» προς το Κόμμα. Αυτό δίνει κίνητρα για περισσότερα προγράμματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, όπως η συμμετοχή στην αντιμετώπιση της φτώχειας, η αυστηρή εφαρμογή των προθεσμιών για τις εθνικές βιομηχανικές και περιβαλλοντικές πολιτικές. Το ίδιο το πιστωτικό σύστημα δεν απονέμει βαθμολογία με βάση την κερδοφορία, η κερδοφορία δεν αποτελεί μέτρο που λαμβάνεται υπόψη[vii].

Ωστόσο, υπάρχει μια ευρεία παρανόηση ότι το κοινωνικό πιστωτικό σύστημα αξιολόγησης είναι κάτι που επηρεάζει μόνο τους ανθρώπους. Ωστόσο, οι κρατικές επιχειρήσεις και άλλοι κυβερνητικοί γραφειοκράτες που εργάζονται σε κρατικές επιχειρήσεις μπορούν να υπόκεινται στην εταιρική κοινωνική πίστωση. Το σύστημα κοινωνικής πίστωσης είναι «αυτοανακλαστικό»: οι ίδιοι οι γραφειοκράτες και οι πολιτικοί θα υπόκεινται στο καθεστώς, με στόχο τη μείωση της διαφθοράς. Αυτή η βασική ιδέα είναι γνωστή ως «κυβερνητική ακεραιότητα», η οποία αποτελεί μέρος της καταστολής της διαφθοράς από τον Σι Τζινπίνγκ[viii].

Διάγραμμα που αναλύει πώς λειτουργεί το σύστημα κοινωνικής πίστωσης της Κίνας- παρατηρήστε οτι επηρεάζει πρωτίστως τις εταιρείες και, ύστερα τους εκπροσώπους των εν λόγω εταιρειών, και όχι τυχαία άτομα, όπως φοβούνται οι αφηγήσεις των δυτικών μέσων ενημέρωσης[ix].

Μαύρες και κόκκινες λίστες

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, με το Σύστημα Κοινωνικής Πίστωσης (SCS [Social Credit System]), η επίτευξη χαμηλών ή υψηλών βαθμολογιών έχει συνέπειες. Αυτό γίνεται με τη μορφή Μαύρων και Κόκκινων Λιστών. Η Μαύρη λίστα είναι αρνητική, ενώ η Κόκκινη λίστα είναι θετική.

Η μαύρη λίστα είναι ένα είδος δημόσιου αρχείου που εντοπίζει εταιρείες και άτομα που βρέθηκαν να παραβιάζουν ένα προκαθορισμένο σύνολο κανονισμών. Για παράδειγμα, μια μαύρη λίστα μπορεί να εντοπίζει εταιρείες που έχουν παραβιάσει τους κανονισμούς για την ασφάλεια στην εργασία, ενώ μια άλλη εντοπίζει μέρη που βρέθηκαν να παραβιάζουν τους νόμους περί διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Μια κόκκινη λίστα είναι το αντίθετο: ένας κατάλογος εταιρειών και ατόμων που επιδεικνύουν συνεπή συμμόρφωση με ένα συγκεκριμένο σύνολο κανονισμών, όπως συνεπής καταβολή φόρων ή χαμηλά ποσοστά παραβιάσεων εισαγωγών-εξαγωγών[x].

Η πλειονότητα των υφιστάμενων μαύρων και κόκκινων λιστών δημιουργήθηκε μεταξύ 2016 και 2018. Έκτοτε, η ανακοίνωση νέων λιστών σε εθνικό επίπεδο έχει επιβραδυνθεί δραματικά. Τον Νοέμβριο του 2019, σαράντα καθιερωμένες μαύρες λίστες και οκτώ κόκκινες λίστες ήταν σε ισχύ σε εθνικό επίπεδο. Από αυτές, περίπου οι μισές έχουν ευρύ πεδίο εφαρμογής, όπως εκείνες που στοχεύουν σε παραβιάσεις στους τομείς της προστασίας του περιβάλλοντος, των εισαγωγών-εξαγωγών, της κοινωνικής ασφάλισης, των φορολογικών καθυστερήσεων και της απάτης στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Οι υπόλοιπες μαύρες λίστες ισχύουν μόνο για επιχειρήσεις και επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένους τομείς, όπως οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, οι μεταφορές, οι ασφάλειες, η παραγωγή αλατιού, οι εγχώριες υπηρεσίες, τα ταξίδια, τα ακίνητα, τα τρόφιμα, η γεωργία και τα φάρμακα[xi].

Στις εταιρείες που θα διαπιστωθεί ότι έχουν εμπλακεί σε «σοβαρά αναξιόπιστη συμπεριφορά» μπορεί να ανακληθεί η άδεια λειτουργίας τους και η πίστωση να είναι ανεπανόρθωτη. Και φυσικά, [οι αντιπρόσωποι τους] να υπόκεινται σε ποινή φυλάκισης[xii].

Οι πράξεις [«σοβαρά αναξιόπιστης συμπεριφοράς»] περιλαμβάνουν:

• Παραβάσεις των κανονισμών για την ασφάλεια των τροφίμων και των φαρμάκων, την προστασία του περιβάλλοντος, την ποιότητα της τεχνολογίας, την ασφάλεια της παραγωγής, την ποιότητα των προϊόντων και την πυρασφάλεια[xiii].
• μΔωροδοκίες, φοροδιαφυγή, αδυναμία πληρωμής οφειλών, μη καταβολή μισθών, παράνομη συγκέντρωση κεφαλαίων, απάτη με συμβόλαια, συστήματα πυραμίδων, μη αδειοδοτημένες δραστηριότητες, παραβίαση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, χειραγώγηση προσφορών, ψευδής διαφήμιση, παραβίαση των δικαιωμάτων των καταναλωτών, παραβίαση των δικαιωμάτων των επενδυτών, σοβαρές παραβιάσεις της συμπεριφοράς στο διαδίκτυο και διατάραξη της κοινωνικής τάξης[xiv].

Ένα παράδειγμα μιας εταιρείας που υπόκειται σε τιμωρία λόγω «σοβαρά αναξιόπιστης συμπεριφοράς» είναι η Shanghai Husi, η κινεζική θυγατρική της αμερικανικής εταιρείας συμμετοχών OSI Group. Το 2014, καταγγέλθηκε για χρήση ληγμένου κρέατος, παραποίηση των ημερομηνιών παραγωγής και παραβίαση των κανονισμών υγιεινής. Τα προϊόντα αυτά είχαν καταλήξει στα KFC και τα McDonalds στην Κίνα[xv].

Τα κεντρικά γραφεία της Shanghai Husi έκλεισαν. Πηγή εικόνας: Food Safety Magazine.

Μια δικαστική υπόθεση έκρινε την εταιρεία ένοχη το 2016, μετά από την οποία οι άμεσα υπεύθυνοι υπάλληλοι εντός της εταιρείας όπως και τα μέλη της εταιρείας συμμετοχών OSI της Shanghai Husi, καταδικάστηκαν σε φυλάκιση και τους επιβλήθηκε πρόστιμο για το έγκλημα της παραγωγής και πώλησης πλαστών και κατώτερης ποιότητας προϊόντων[xvi].

Αυτό είχε πιστωτικές συνέπειες: η τοπική κυβέρνηση ανακάλεσε τις άδειες παραγωγής τροφίμων της Shanghai Husi, ενώ η εταιρεία χαρακτηρίστηκε ως «σοβαρά αναξιόπιστος παραγωγός» και προστέθηκε στη μαύρη λίστα ασφάλειας τροφίμων από αξιωματούχους της τοπικής κυβέρνησης της Σαγκάης για μια περίοδο δύο ετών (2016-2018). Επιπλέον, τρεις βασικοί υπεύθυνοι (ο υπεύθυνος ποιότητας, ο διευθυντής του εργοστασίου και ο διευθυντής σχεδιασμού) εντός του οργανισμού μπήκαν προσωπικά στη μαύρη λίστα για περίοδο πέντε ετών (2016-2021)[xvii]. Η εταιρεία φέρεται να έχασε 6 δισεκατομμύρια RMB κατά έτος μετά το σκάνδαλο, αν και είναι άγνωστο πόσο από αυτές τις απώλειες προέκυψαν από τις κυρώσεις του Corporate Social Credit System (CSCS) και όχι από το σκάνδαλο γενικότερα[xviii].

Η εταιρεία δεν αποκατέστησε την πιστοληπτική της ικανότητα, και παρόλο που η OSI εξακολουθεί να λειτουργεί στην Κίνα, η Shanghai Husi φαίνεται να έχει ουσιαστικά σταματήσει τις δραστηριότητές της[xix].

Σχετικά με τις ξένες επιχειρήσεις

Οι ξένες επιχειρήσεις δεν είναι απαλλαγμένες από την κοινωνική πιστοληπτική βαθμολογία. Οι εταιρείες που δεν συμμορφώνονται ή απορρίπτουν ενεργά την κομματική οικοδόμηση και τον σχηματισμό κομματικών οργανώσεων εντός της επιχείρησης (περισσότερα γι’ αυτό αργότερα) θα τιμωρούνται από το Σύστημα Κοινωνικής Πίστης (SCS). Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε από το Εμπορικό Επιμελητήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτιμά ότι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις στην Κίνα θα υπόκεινται σε περίπου 30 διαφορετικές αξιολογήσεις στο πλαίσιο του εταιρικού SCS, οι απαιτήσεις του οποίου θα είναι διάσπαρτες σε πολυάριθμα κυβερνητικά έγγραφα. Οι επιχειρήσεις υποχρεούνται επίσης να αποκαλύπτουν στην κινεζική κυβέρνηση λεπτομερή στοιχεία και άλλες πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητες και τις δυνατότητές τους, οι οποίες ενδέχεται να περιλαμβάνουν πληροφορίες ιδιοκτησίας ή ευαίσθητη πνευματική ιδιοκτησία[xx].

Ένα παράδειγμα είναι ότι 44 αεροπορικές εταιρείες που επιχειρούσαν να δραστηριοποιηθούν στην Κίνα έπρεπε να ακολουθήσουν την αναγνώριση της Ταϊβάν ως κομμάτι [επαρχία της Λ. Δ. Κίνας] της κινεζικής ηπειρωτικής χώρας˙ η μη συμμόρφωση θα είχε ως αποτέλεσμα την αφαίρεση της εταιρικής κοινωνικής πίστωσης. Στην ιαπωνική εταιρεία λιανικής πώλησης Muji επιβλήθηκε πρόστιμο άνω των 30.000 δολαρίων επειδή περιέγραφε την Ταϊβάν ως «χώρα προέλευσης» σε 119 υπόστεγα ρούχων πέρυσι[xxi].

Αεροσκάφη στις πύλες του διεθνούς αεροδρομίου του Πεκίνου. Πηγή εικόνας: Πηγή εικόνας: Alamy.

Αυτό εδραιώνει περαιτέρω τον κρατικό έλεγχο των ξένων επιχειρήσεων στην Κίνα, όπου οι όροι υπαγορεύονται από το κράτος και οι εταιρείες αυτές πρέπει να ακολουθούν τη γραμμή του. Όταν το Κομμουνιστικό Κόμμα λέει στους ξένους επιχειρηματίες να πηδήξουν, η απάντηση αυτών των επιχειρηματιών είναι να ρωτήσουν πόσο ψηλά και πόσο μακριά.

Σύμφωνα με το Εμπορικό Επιμελητήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το σύστημα αξιολόγησης της εταιρικής κοινωνικής πίστωσης θα σημάνει τη ζωή ή το θάνατο για τις ξένες επιχειρήσεις που θέλουν να δραστηριοποιηθούν στην Κίνα. Το σύστημα εταιρικής κοινωνικής πίστωσης της Κίνας ήρθε για να μείνει. Οι επιχειρήσεις στην Κίνα πρέπει να προετοιμαστούν για τις συνέπειες, για να διασφαλίσουν ότι θα ζήσουν με βάση τη βαθμολογία και όχι ότι θα πεθάνουν με βάση τη βαθμολογία[xxii].

Αυτό παγιώνει περαιτέρω το γεγονός ότι οι ξένες επιχειρήσεις δεν μπορούν να ξεφύγουν από την επιρροή του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας.

Εμπορικό Επιμελητήριο της ΕΕ στην Κίνα. Πηγή εικόνας: ΕΛ: WSJ.

Εταιρικές κομματικές οργανώσεις.

Μια μελέτη του 2008 που εξέτασε εισηγμένους οργανισμούς διαπίστωσε ότι για κάθε διοικητικό συμβούλιο εισηγμένων επιχειρήσεων υπάρχει μια παράλληλη δομή εξουσίας γνωστή ως κομματική επιτροπή της επιχείρησης, με επικεφαλής έναν γραμματέα του κόμματος. Στις μεγάλες κρατικές επιχειρήσεις (SOE), ο γραμματέας του κόμματος διορίζει τα ανώτατα στελέχη και τους διευθυντές, συχνά απλώς μεταδίδοντας εντολές από το Κεντρικό Οργανωτικό Τμήμα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας και ασκώντας ουσιαστικά ηγετικό ρόλο στην εταιρεία. Έτσι, υπάρχει σημαντική επικάλυψη μεταξύ της κομματικής επιτροπής ή ομάδας με τις παραδοσιακές εταιρικές δομές. Όπου οι δύο δομές δεν επικαλύπτονται, η πραγματική εξουσία ρέει μέσω των κομματικών διαύλων, αφήνοντας το διοικητικό συμβούλιο και τα τυπικά εταιρικά ανώτατα στελέχη με ελάχιστη πραγματική εξουσία. Το παρακάτω σχήμα απεικονίζει αυτή τη διάταξη[xxiii].

Οργανόγραμμα εταιρικής διακυβέρνησης στην Κίνα. Παρατηρήστε τις παράλληλες δομές και τις επικαλύψεις μεταξύ της κομματικής επιτροπής και του εταιρικού διοικητικού συμβουλίου. Σημείωση: CA = διασταυρούμενοι διορισμοί- CA1 = πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου- CA2 = πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου – γραμματέας του κόμματος- CA3 = γενικός διευθυντής – αναπληρωτής γραμματέας του κόμματος, επικεφαλής της ομάδας επιθεώρησης πειθαρχίας + ένας έως δύο άλλοι διοικητικοί αναπληρωτές. CD = συλλογική λήψη αποφάσεων. «Sanzhong yida» (三重一大) = “Τρεις σημαντικοί και ένας μεγάλος”, (παρακάτω)[xxiv]..

Στο βιβλίο, Capitalizing China, διαπιστώθηκε ότι:

Παράλληλα με αυτό το σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης, κάθε (Εισηγμένη) επιχείρηση έχει επίσης μια Επιτροπή Κομμουνιστικού Κόμματος, με επικεφαλής έναν Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος. Αυτές συμβουλεύουν τον Διευθύνοντα Σύμβουλο για κρίσιμες αποφάσεις και ενημερώνονται από κομματικά όργανα σε όλη την επιχείρηση που παρακολουθούν επίσης την εφαρμογή των πολιτικών του κόμματος. Πράγματι, ο γραμματέας του κόμματος διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε σημαντικές αποφάσεις και μπορεί να εξουσιάσει ή να παρακάμψει τον Διευθύνοντα Σύμβουλο και το διοικητικό συμβούλιο εάν είναι απαραίτητο. Για παράδειγμα, ξένοι ανεξάρτητοι διευθυντές στο διοικητικό συμβούλιο της CNOOC φέρεται να έμαθαν για πρώτη φορά για την προσφορά εξαγοράς αυτής της επιχείρησης από την Unocal, μια αμερικανική εταιρεία πετρελαίου, από εκπομπές ειδήσεων. Οι διευθυντές συχνά μαθαίνουν επίσης για τέτοιες σημαντικές στρατηγικές κινήσεις, και για εξίσου σημαντικές κινήσεις προσωπικού, όπως η εναλλαγή ανώτατων διευθυντών εταιρειών πετρελαίου που περιεγράφηκε προηγουμένως. Παρά τις επίσημες εξουσίες τους, οι Διευθύνοντες Σύμβουλοι και τα διοικητικά συμβούλια καλωσορίζουν τις συμβουλές του κόμματος και ειδικά εάν εμπλέκονται ζητήματα που το ΚΚΚ θεωρεί στρατηγικά σημαντικά. τυχόν διευθυντές που ενδέχεται να έχουν επιφυλάξεις κρατούνται μακριά για να διατηρηθεί η αρμονία[xxv].

Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 33 του Συντάγματος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας:

Οι οργανώσεις του Κόμματος πρωτοβάθμιου επιπέδου σε οντότητες μη δημόσιου τομέα θα εφαρμόζουν τις αρχές και τις πολιτικές του Κόμματος, θα καθοδηγούν και θα επιβλέπουν την τήρηση των κρατικών νόμων και κανονισμών από τις επιχειρήσεις τους, θα ασκούν ηγεσία σε συνδικάτα, οργανώσεις Κομμουνιστικής Ένωσης Νέων και οργανώσεις άλλων ομάδων θα, προάγουν την ενότητα και τη συνοχή μεταξύ των εργαζομένων και του υπαλληλικού προσωπικού των γραφείων, και θα προάγουν τα συμφέροντα όλων των κομμάτων[xxvi].

Οι περισσότερες από τις εισηγμένες εταιρείες μετόχων διαθέτουν κομματικό γραμματέα. Μεταξύ 2000 και 2004 διεξήχθη μελέτη για 4.104 εισηγμένες επιχειρήσεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 68% του συνόλου των επιχειρήσεων με μετοχές Α στην Κίνα κατά την περίοδο αυτή. Σημειώστε, ανατρέχοντας στο προηγούμενο άρθρο μας, οι μετοχές Α είναι μετοχές εταιρειών που εδρεύουν στην ηπειρωτική Κίνα και είναι εισηγμένες είτε στο χρηματιστήριο της Σαγκάης είτε στο χρηματιστήριο της Σενζέν, οι οποίες είναι απαγορευμένες για τους αλλοδαπούς. Διαπιστώθηκε σε αυτή τη μελέτη ότι μόνο το 11% των εταιρειών αυτών, δήλωσαν ότι δεν είχαν γραμματέα κόμματος. Σε αυτές τις επιχειρήσεις με γραμματείς κόμματος, πολλοί από τους γραμματείς κατέχουν και άλλες διοικητικές θέσεις: Το 5% εκτελεί και χρέη προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου, το 18% εκτελεί και χρέη προέδρου, το 6% εκτελεί χρέη διευθύνοντος συμβούλου και το 26% εκτελεί και καθήκοντα επόπτη, διευθυντή ή στελέχους. Έτσι, πολλοί γραμματείς κομμάτων έχουν σημαντική επίδραση στη διοίκηση της επιχείρησης[xxvii].

Ένα παράδειγμα μπορεί να παρατηρηθεί με την China National Petroleum Corporation (CNPC), έναν κεντρικό όμιλο κρατικών επιχειρήσεων. Από τον Οκτώβριο του 2019, η ομάδα του κόμματος στην CNPC είχε οκτώ μέλη (βλ. πίνακα παρακάτω), έξι από τα οποία κατείχαν ταυτόχρονα ανώτατες διοικητικές θέσεις: ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου, ο γενικός διευθυντής, ο πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου, ο επικεφαλής του γραφείου επιθεώρησης πειθαρχίας, ο επικεφαλής λογιστής (δηλαδή ο επικεφαλής οικονομικός υπεύθυνος) και ο επικεφαλής παρακολούθησης της ασφάλειας. Με αυτό το επίπεδο εσωτερικού ελέγχου, η ομάδα του κόμματος κυριαρχεί στη λήψη εταιρικών αποφάσεων. Επιπλέον, πολλά από αυτά τα μέλη της κομματικής ομάδας κατείχαν ταυτόχρονα θέσεις στην εισηγμένη στο χρηματιστήριο θυγατρική εταιρεία – ως μέλη του διοικητικού συμβουλίου και/ή μέλη της κομματικής οργάνωσης της θυγατρικής εταιρείας. Για παράδειγμα, ο Liu Yuezhen ήταν ταυτόχρονα μέλος της κομματικής ομάδας, επικεφαλής λογιστής της μητρικής εταιρείας και μη εκτελεστικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου της θυγατρικής εταιρείας. Έτσι, για να ανακεφαλαιώσουμε, η κομματική επιτροπή ασκεί ισχυρό οριζόντιο έλεγχο εντός της ανώτατης διοίκησης της μητρικής εταιρείας μέσω επικαλυπτόμενων θέσεων, αλλά ασκεί επίσης ισχυρό κάθετο έλεγχο μέσω του ελέγχου των θυγατρικών επιχειρήσεων από τις SOE και περισσότερες επικαλυπτόμενες θέσεις. Το αποτέλεσμα είναι µια πιο εξορθολογισµένη διαχείριση ως αποτέλεσμα της ενσωμάτωσης του κόµµατος σε αυτές τις επιχειρήσεις[xxviii].

Πίνακας που παρουσιάζει την αρχή της «αμφίδρομης εισόδου και του διασταυρούμενου διορισμού» από την κομματική επιτροπή στην CNPC.

Στην Taizhou, 39 εισηγμένες επιχειρήσεις το 2018 τροποποίησαν το καταστατικό τους για να συμπεριλάβουν την κομματική οργάνωση εντός τους. Και ο ρόλος της κομματικής οργάνωσης συνεπάγεται ότι ο κομματικός κλάδος θα έχει μεγαλύτερο λόγο στην επιλογή και την απασχόληση του προσωπικού της εταιρείας, θα διαδραματίζει βασικό ρόλο στην πολιτική ηγεσία, καθώς και στη λήψη αποφάσεων σε άλλες σημαντικές εταιρικές αποφάσεις. Για παράδειγμα, η λήψη ανατροφοδότησης/γνώμης σχετικά με την εξαγορά άλλων επιχειρήσεων, η οποία εμπίπτει στο να έχει ρόλο στις εταιρικές επιχειρηματικές αποφάσεις[xxix].

Είναι ενδιαφέρον ότι, ως παρενέργεια της ύπαρξης κομματικών επιτροπών, μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι κομμουνιστικές κομματικές επιτροπές βελτίωσαν πράγματι την αξία των επιχειρήσεων και μείωσαν τη διαφθορά στις κρατικές επιχειρήσεις, γεγονός που δείχνει ότι δεν αποτελούν απλώς ένα εργαλείο για την επιβολή της κομματικής ηγεσίας, αλλά βοηθούν επίσης θετικά στις επιχειρηματικές αποφάσεις[xxx].

Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι ενώ οι φαινομενικά συνεταιριστικές επιχειρήσεις (Township Village Enterprises) είχαν ιδιωτικά δικαιώματα εσόδων, τα δικαιώματα ελέγχου τους δεν ήταν ιδιωτικά. Στην πραγματικότητα, οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις βρίσκονται υπό τον στενό έλεγχο της κυβέρνησης. Σημαντικές αποφάσεις για επενδύσεις και προσλήψεις δεν μπορούσαν να ληφθούν χωρίς την καθοδήγηση ή την έγκριση της κυβέρνησης[xxxi].

Οι επιχειρήσεις που διαθέτουν κομματικές επιτροπές είναι πολύ πιο πιθανό να ασχοληθούν με την «Πράσινη Καινοτομία», η οποία αναφέρεται συγκεκριμένα στην εφεύρεση τεχνολογιών ή στην ύπαρξη διαδικασιών που μειώνουν τη ρύπανση του περιβάλλοντος[xxxii].

Κινεζικό συνέδριο για την προώθηση της πράσινης καινοτομίας για την πρωτοβουλία μία Ζώνη και ένας Δρόμος (Belt and Road). Πηγή εικόνας: China Daily.

Τα τρία σημαντικά και το ένα μεγάλο.

Αλλά τι συνεπάγεται αυτό συγκεκριμένα; Πώς οι κομματικές επιτροπές ασχολούνται στην πραγματικότητα με την καθημερινή διαχείριση των επιχειρήσεων; Μία από τις μεγαλύτερες βασικές πτυχές αυτού του ζητήματος είναι η δυνατότητα καθορισμού δεικτών απόδοσης. Οι εξουσίες του κόμματος για την προαπόφαση περιλαμβάνουν τις «τρεις σημαντικές και μία μεγάλη» (sanzhong yida, 三重一大), οι οποίες αναφέρονται σε:

• Σημαντικές στρατηγικές αποφάσεις που αφορούν τα «σημαντικά ζητήματα», δηλαδή την εφαρμογή των αρχών, πολιτικών, νόμων και κανονισμών του κράτους-κόμματος και των θεμάτων που σχετίζονται με την ασφάλεια και τη σταθερότητα, εκτός από τη στρατηγική ανάπτυξης των επιχειρήσεων.
• Διορισμοί και απολύσεις «σημαντικών στελεχών» μεσαίου ή ανώτερου επιπέδου στον όμιλο επιχειρήσεων και στις άμεσα υποκείμενες επιχειρήσεις και μονάδες.

• Ρυθμίσεις μεγάλων έργων για «σημαντικά έργα» που έχουν αντίκτυπο στην κλίμακα των περιουσιακών στοιχείων, τη διάρθρωση του κεφαλαίου, την κερδοφορία, τον εξοπλισμό παραγωγής και τις τεχνικές συνθήκες.

• Το «ένα μεγάλο» (yida, 一大), το οποίο αναφέρεται σε μεγάλης κλίμακας κεφαλαιακές πράξεις, δηλαδή στη χρήση μεγάλων ποσών κεφαλαίων[xxxiii].

Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στις κρατικές επιχειρήσεις, αλλά και στις επιχειρήσεις μικτής ιδιοκτησίας (περισσότερα σχετικά παρακάτω), όπου το κράτος κατέχει σημαντικό μειοψηφικό μερίδιο[xxxiv].

Πρώτα απ’ όλα, οι κομματικές επιτροπές  σε όλα τα επίπεδα αναμένεται να μεταρρυθμίσουν ενεργά και να βελτιώσουν τις μεθόδους ηγεσίας, να τηρήσουν και να βελτιώσουν τον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό, να συνδυάσουν τη συλλογική ηγεσία με τον ατομικό καταμερισμό εργασίας και ευθύνης, να αναπτύξουν πλήρως την εσωκομματική δημοκρατία και να προσπαθήσουν να βελτιώσουν την επιστημονική λήψη αποφάσεων, τη δημοκρατική λήψη αποφάσεων και τη λήψη αποφάσεων σύμφωνα με το νόμο, την ικανότητα και το επίπεδο. Επιπλέον, τα μέλη των κομματικών ομάδων, ιδίως οι υπεύθυνοι διευθυντές, θα πρέπει να χειρίζονται σωστά τη σχέση μεταξύ δημοκρατίας και συγκεντρωτισμού, να συνεργάζονται με τα όργανα λήψης αποφάσεων, να πρωτοστατούν στην εφαρμογή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, να διασφαλίζουν τη σωστή άσκηση της εξουσίας και να αποτρέπουν την κατάχρηση εξουσίας[xxxv].

Οι εσωκομματικοί κανονισμοί αποφασίζονται από τη συνέλευση των μετόχων, το διοικητικό συμβούλιο, τη διοικητική ομάδα χωρίς διοικητικό συμβούλιο, το συνέδριο/συνδικάτο των εργαζομένων και τα μέλη της επιτροπής του κόμματος (κομματική ομάδα). Περιλαμβάνουν κυρίως τα σημαντικά μέτρα που λαμβάνουν οι επιχειρήσεις για την εφαρμογή των γραμμών, αρχών, πολιτικών, νόμων και κανονισμών του κόμματος και της χώρας, καθώς και σημαντικές αποφάσεις προϊσταμένων, στρατηγικές ανάπτυξης επιχειρήσεων, πτωχεύσεις, αναδιαρθρώσεις, συγχωνεύσεις και αναδιοργανώσεις, προσαρμογές περιουσιακών στοιχείων, μεταβιβάσεις δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, ξένες επενδύσεις, κατανομή τόκων, οργανωτικές προσαρμογές κ.λπ. σημαντικές αποφάσεις σχετικά με την εταιρική κομματική οικοδόμηση, την ασφάλεια και τη σταθερότητα και άλλα σημαντικά θέματα λήψης αποφάσεων[xxxvi].

Κομματικές οργανώσεις σε ξένες επιχειρήσεις

Οι ξένες επιχειρήσεις και οι κοινοπραξίες τους δεν είναι απαλλαγμένες από κομματικές οργανώσεις. Καθώς η πλειονότητα των ξένων επιχειρήσεων είναι στην πραγματικότητα κοινοπραξίες που λειτουργούν με κρατικές επιχειρήσεις, είναι φυσικό να υπάρχει διάχυση όσον αφορά τις κομματικές επιτροπές. Οι κομματικές επιτροπές εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά στις κρατικές επιχειρήσεις και φυσικά οι θυγατρικές τους (που περιλαμβάνουν κοινοπραξίες με ξένες επιχειρήσεις) θα επηρεάζονταν ως αποτέλεσμα.

Το 2018 μια ανάλυση που εκπονήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και διερευνούσε τον ρόλο του κινεζικού κόμματος-κράτους στην εγχώρια κινεζική οικονομία, σημείωσε ότι οι κομματικές οργανώσεις τόσο στις κρατικές όσο και στις ιδιωτικές εταιρείες «μπορούν δυνητικά να ασκήσουν σημαντική επιρροή και να επιτρέψουν στο ΚΚΚ να επηρεάσει άμεσα τις επιχειρηματικές αποφάσεις των μεμονωμένων εταιρειών»[xxxvii].

Τον Μάιο του 2018, το Επιχειρηματικό Συμβούλιο ΗΠΑ-Κίνας σημείωσε ότι ορισμένες εταιρείες κοινοπραξιών SOE είχαν ζητήσει από ορισμένους από τους ξένους εταίρους τους να τροποποιήσουν το καταστατικό τους για να στηρίξουν κομματικές ομάδες εντός της κοινοπραξίας, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να ζητήσουν την τροποποίησή τους ώστε να επιτρέπεται η έγκριση κρίσιμων θεμάτων από την κομματική οργάνωση πριν από την υποβολή τους στο διοικητικό συμβούλιο[xxxviii].

Σε ένα παράδειγμα, η Mercedes-Benz δημιούργησε μια κομματική οργάνωση στην τοπική κινεζική κοινοπραξία της το 2013. Ο γραμματέας της κομματικής οργάνωσης συμμετέχει στις συνεδριάσεις οικονομικής διαχείρισης της εταιρείας καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας και έχει πλήρη εξουσία να συμμετέχει στη λήψη σημαντικών αποφάσεων της εταιρείας. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και στις κοινοπραξίες, οι κομματικές οργανώσεις εξακολουθούν να έχουν επιρροή στη λήψη σημαντικών αποφάσεων και στην οικονομική διαχείριση[xxxix].

Ένα εργοστάσιο της Mercedes-Benz στο Πεκίνο. Πηγή εικόνας: Reuters.

Το 2018, μια θυγατρική της Samsung είχε επτά Κινέζους διευθυντές της εταιρείας και το 74% των μεσαίων διευθυντών και άνω που ήταν όλοι μέλη του ΚΚΚ. Στο ίδιο άρθρο σημειώνεται ότι το 70,8% όλων των ξένων επιχειρήσεων διαθέτουν κομματικές οργανώσεις. Στην εταιρεία Pinpu που αναφέρεται στο άρθρο, διαπιστώθηκε ότι οι κομματικές οργανώσεις παίζουν καθοριστικό ρόλο στις αποφάσεις R&D,[1] καθώς και στις αποφάσεις σχετικά με τη βελτιστοποίηση της παραγωγής. Παίζουν επίσης ρόλο στην προώθηση των κομματικών πολιτικών, όπως για παράδειγμα με τη θυγατρική της Ford στην Κίνα να πείθεται να αρχίσει να επενδύει σε οχήματα νέας ενέργειας. Στη Nokia Shanghai, διαπιστώθηκε ότι οι κομματικές οργανώσεις συνέδραμαν σε μεγάλο βαθμό τους ανθρώπινους πόρους, ιδίως όσον αφορά τη διαχείριση των εργαζομένων και τα σχέδια ανάπτυξης[xl].

Ένα άλλο άρθρο του 2018 σχετικά με την αυτοκινητοβιομηχανική κοινοπραξία της Nissan Dongfeng Motor Co. σημειώνει ότι η κομματική τους οργάνωση έχει εγγραφεί στο καταστατικό της επιχείρησης, με τα μέλη της κομματικής οργάνωσης να παίζουν ρόλο στις αποφάσεις της επιχείρησης. Αυτό περιλαμβάνει τη διασφάλιση της κατεύθυνσης της επιχειρηματικής ανάπτυξης, τη συμμόρφωση με τους εθνικούς νόμους και κανονισμούς, τη διασφάλιση των νόμιμων λειτουργιών, τη διασφάλιση των νόμιμων δικαιωμάτων και συμφερόντων των εργαζομένων και την προώθηση της εταιρικής σταθερότητας, ιδίως στην επιλογή και χρήση των ταλέντων[xli].

Έλεγχος μέσω μετοχών

Τα προηγούμενα άρθρα της σειράς έχουν αναλύσει τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (πολλαπλοί μέτοχοι σε μία εταιρεία) θα μπορούσαν να ελέγχονται/καθοδηγούνται ως προς τις κρατικές κατευθύνσεις μέσω της εσωτερικής εταιρικής διακυβέρνησης με τη χρήση ενός πλειοψηφικού ή ελέγχοντος κρατικού μετόχου που συντονίζει την επιχείρηση παράλληλα με τις κομματικές κατευθύνσεις.

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, δεν είναι μόνο οι κρατικές επιχειρήσεις που έχουν εφαρμόσει τις κομματικές επιτροπές, αλλά και οι εταιρείες περιορισμένης ευθύνης, ορισμένες από τις οποίες είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, ενώ άλλες έχουν ένα σημαντικό μειοψηφικό κρατικό μερίδιο.

Επομένως, οι εταιρικοί όμιλοι στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, και κατ’ επέκταση οι θυγατρικές και τα τμήματά τους, ελέγχονται στην πραγματικότητα από εσωτερικούς διορισμένους της κομματικής και κρατικής νομενκλατούρας που εργάζονται στο επίπεδο της κεντρικής εταιρείας χαρτοφυλακίου και ως διευθυντές και στελέχη των θυγατρικών οντοτήτων που ελέγχονται από την κεντρική εταιρεία χαρτοφυλακίου. Ως γραφειοκρατικοί πολιτικοί παράγοντες του κομματικού κράτους που επιδιώκουν την ανέλιξή τους στο κομματικό σύστημα, τα άτομα αυτά ανταποκρίνονται απόλυτα στην πολιτική του κομματικού κράτους (η οποία αναγκαστικά περιλαμβάνει την εθνική βιομηχανική πολιτική), ενώ ταυτόχρονα αρκούνται στο να αγνοούν τα συμφέροντα των εξωτερικών μετόχων μειοψηφίας στις εισηγμένες θυγατρικές που επισήμως διοικούν[xlii].

Κατά συνέπεια, υπάρχουν επίσης τρόποι για το ΚΚΚ να θεσπίσει εταιρική διακυβέρνηση σε αυτές τις επιχειρήσεις μικτής ιδιοκτησίας χωρίς να καθιερώσει ένα πλειοψηφικό/ελεγκτικό μερίδιο σε αυτές τις εταιρείες, μέσο που είναι γνωστό ως χρυσή μετοχή. Η χρυσή μετοχή είναι ένας τύπος μετοχής που παρέχει στον μέτοχό της δικαίωμα βέτο επί των αλλαγών στο καταστατικό της εταιρείας. Μια χρυσή μετοχή ελέγχει τουλάχιστον το 51% των δικαιωμάτων ψήφου και μπορεί να εκδοθεί από ιδιωτικές εταιρείες ή κρατικές επιχειρήσεις[xliii].

Η μέθοδος αυτή εισήχθη για πρώτη φορά το 2013, για να επιτρέψει στο ΚΚΚ να ασκήσει μεγαλύτερη επιρροή στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, ιδίως στους ομίλους μέσων ενημέρωσης[xliv]. Μεταξύ του 2018 και του 2022, αρκετές κυβερνητικές οντότητες απέκτησαν μερίδιο 1% σε δημοφιλείς πλατφόρμες ειδήσεων και περιεχομένου, συμπεριλαμβανομένων των εισηγμένων στις ΗΠΑ Sina Weibo, 36kr, Qutoutiao και Kuaishou, σύμφωνα με τις καταθέσεις των εταιρειών ή τα αρχεία δημόσιας εγγραφής[xlv].

Οι συμμετοχές σε θυγατρικές της Alibaba και της μητρικής ByteDance Ltd, της TikTok, επέτρεψαν στην κυβέρνηση να συμμετέχει -και να επιτηρεί- στην ανάπτυξη των τεχνολογικών κολοσσών. Οι χρυσές μετοχές έχουν γίνει ένα χρήσιμο εργαλείο για να διατηρούνται εταιρείες όπως οι παραπάνω σε ευθυγρράμμιση με τους στόχους του κόμματος, χωρίς να χρειάζεται το κράτος να είναι βασικός μέτοχος. Οι εταιρείες που πωλούν στην κυβέρνηση τα πολύ μικρότερα μερίδια που ονομάζονται χρυσές μετοχές διαπιστώνουν ότι ακόμη και με αυτόν τον τρόπο, η κυβέρνηση αποκτά μεγάλη εξουσία επί των επιχειρήσεών τους. Ο διευθυντής τον οποίο διόρισε η κινεζική υπηρεσία παρακολούθησης της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο στο διοικητικό συμβούλιο της κύριας θυγατρικής της ByteDance έχει δικαίωμα βέτο επί του περιεχομένου εφαρμογών, όπως η Douyin, η κινεζική έκδοση του TikTok, σύμφωνα με άτομα που βρίσκονται κοντά στη θυγατρική. Ο διευθυντής μπορεί επίσης να ψηφίζει για εταιρικά θέματα, όπως οι αποφάσεις προσωπικού της θυγατρικής, τα πακέτα αμοιβών και τα σχέδια επενδύσεων ή εκποιήσεων[xlvi].

Συμπέρασμα

Εν ολίγοις, η ιδέα ότι οι εταιρικές οντότητες, είτε είναι ξένες, είτε ιδιωτικές, είτε συλλογικές, είναι κατά κάποιο τρόπο απαλλαγμένες από την κρατική επιρροή, αλλά πιο συγκεκριμένα από την κομματική επιρροή, είναι αναληθής. Ακόμα και εταιρείες με μειοψηφικές μετοχές από το κράτος έχουν κομματικές επιτροπές στο συμβούλιο τους, πόσο μάλλον κοινοπραξίες με ξένες επιχειρήσεις. Το Σύστημα Κοινωνικής Πίστης είναι ένα μέσο για να κρατηθούν οι εταιρείες και τα αφεντικά τους ως υπόλογοι σε ορισμένα πρότυπα προς κοινό όφελος. Η εταιρική διακυβέρνηση στην Κίνα είναι μια διακυβέρνηση που δεν επιτρέπει σε καμία εταιρική οντότητα, SOE ή μη SOE, να ξεφύγει από τον έλεγχό της.

[1] R&D, από το Research & Development) είναι ο όρος για την Έρευνα και την Ανάπτυξη στις επιχειρήσεις ως αυτόνομο τμήμα διαχείρισης της εταιρικής έρευνας. Σημ. μτφ.

[i] Ανακοίνωση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με την έκδοση του περιγράμματος σχεδιασμού για τη δημιουργία ενός συστήματος κοινωνικής πίστωσης (2014-2020). https://archive.ph/Z0H0W#selection-851.0-851.124.

[ii] Frank Tang (2019), China pushing ahead with controversial corporate social credit rating system for 33 million firms, South China Morning Post.
https://archive.ph/sqFN6#selection-803.13-803.110

[iii] Frank Tang (2019), China pushing ahead with controversial corporate social credit rating system for 33 million firms, South China Morning Post.
https://archive.ph/sqFN6#selection-803.13-803.110

[iv] Frank Tang (2019), China pushing ahead with controversial corporate social credit rating system for 33 million firms, South China Morning Post.
https://archive.ph/sqFN6#selection-803.13-803.110

[v] Drew Donnelly (2024), China Social Credit System Explained – What is it & How Does it Work?
https://nhglobalpartners.com/china-social-credit-system-explained/#:~:text=The%20China%20social%20credit%20system%20is%20a%20broad%20regulatory%20framework,and%20governmental%20entities%20across%20China.

[vi] Mirjam Meissner (2017), China’s Social Credit System: A big-data enabled approach to market regulation with broad implications for doing business in China.
https://www.chinafile.com/library/reports/chinas-social-credit-system-big-data-enabled-approach-market-regulation-broad.

[vii] Lauren Yu-Hsin Lin and Curtis J. Milhaupt (2023), China’s Corporate Social Credit System: The Dawn of Surveillance State Capitalism.
https://journals.scholarsportal.info/pdf/03057410/v256inone/835_ccscstdossc.xml_en.

[viii] Frank Tang (2019), China pushing ahead with controversial corporate social credit rating system for 33 million firms, South China Morning Post.
https://archive.ph/sqFN6#selection-803.13-803.110

[ix] Drew Donnelly (2024), China Social Credit System Explained – What is it & How Does it Work?
https://nhglobalpartners.com/china-social-credit-system-explained/#:~:text=The%20China%20social%20credit%20system%20is%20a%20broad%20regulatory%20framework,and%20governmental%20entities%20across%20China.

[x] Kendra Schaefer (2020), China’s Corporate Social Credit System. p. 26.
https://www.uscc.gov/sites/default/files/2020-12/Chinas_Corporate_Social_Credit_System.pdf.

[xi] Kendra Schaefer (2020), China’s Corporate Social Credit System. p. 26-27.
https://www.uscc.gov/sites/default/files/2020-12/Chinas_Corporate_Social_Credit_System.pdf.

[xii] Kendra Schaefer (2020), China’s Corporate Social Credit System. p. 31.
https://www.uscc.gov/sites/default/files/2020-12/Chinas_Corporate_Social_Credit_System.pdf.

[xiii] Kendra Schaefer (2020), China’s Corporate Social Credit System. p. 31.
https://www.uscc.gov/sites/default/files/2020-12/Chinas_Corporate_Social_Credit_System.pdf.

[xiv] Kendra Schaefer (2020), China’s Corporate Social Credit System. p. 31.
https://www.uscc.gov/sites/default/files/2020-12/Chinas_Corporate_Social_Credit_System.pdf.

[xv] Geoffery Smith (2014), OSI axes Shanghai firm that sold tainted food to KFC, McDonald’s.
https://fortune.com/2014/09/22/osi-axes-shanghai-firm-that-sold-tainted-food-to-kfc-mcdonalds.

[xvi] Zhang Danyang (2017), Announcement Regarding the Key Supervision List of Serious Violator among Food and Drug Manufacturers and Related Responsible Persons (No. 2017004).
https://web.archive.org/web/20230112141753/http://www.spaq.sh.cn/renda/n36574/n36754/n36755/u1ai6245860.html

[xvii] Wu Chunwei (2016), Hufuxi Foods Produces Fake and Shoddy Products and is Included in the Illegal and Dishonest Enterprise Blacklist.
https://web.archive.org/web/20161005122952/http://sh.eastday.com/m/20161004/u1a9784299.html.

[xviii] The Second Anniversary of Shanghai Fuxi’s Expired Meat Incident, Caixin (2014).
http://special.caixin.com/event_0720_1/.

[xix] “OSI Investment Group”

[xx] China’s Corporate Social Credit System, Congressional Research Service (2020). p. 2.
https://crsreports.congress.gov/product/pdf/IF/IF11342.

[xxi] Tara Francis Chan (2018), It looks like China is extending its Black Mirror-like ‘social credit system’ to overseas companies.
https://www.businessinsider.com/china-social-credit-system-controlling-foreign-companies-2018-6.

[xxii] ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ, Ευρωπαϊκό Επιμελητήριο (2019). https://www.europeanchamber.com.cn/en/press-releases/3045/european_chamber_report_on_china_s_corporate_social_credit_system_a_wake_up_call_for_european_business_in_china.

[xxiii] Randall Morck, Bernard Yeung, and Minyuan Zhao (2008), Perspectives on China’s outward foreign direct investment.
https://www.researchgate.net/publication/5223340_Perspectives_on_China’s_outward_foreign_direct_investment.

[xxiv] Kasper Ingeman Beck and Kjeld Erik Brødsgaard (2022). Corporate Governance with Chinese Characteristics: Party Organization in State-owned Enterprises.
https://www.cambridge.org/core/journals/china-quarterly/article/abs/corporate-governance-with-chinese-characteristics-party-organization-in-stateowned-enterprises/ECA0C9226DDEA3F13B4AA5CD7D83AB35.

[xxv] Randall Morck, Bernard Yeung, and Minyuan Zhao (2012), Capitalizing China, p. 8.
https://www.nber.org/system/files/chapters/c12067/c12067.pdf.

[xxvi] Άρθρο 33 – Σύνταγμα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, Article 33 – Constitution of the People’s Republic of China

[xxvii] Wei Yu (2013), Party Control in China’s Listed Firms. p. 6.
https://ideas.repec.org/a/fau/fauart/v63y2013i4p382-397.html.

[xxviii] Kasper Ingeman Beck and Kjeld Erik Brødsgaard (2022). Corporate Governance with Chinese Characteristics: Party Organization in State-owned Enterprises.
https://www.cambridge.org/core/journals/china-quarterly/article/abs/corporate-governance-with-chinese-characteristics-party-organization-in-stateowned-enterprises/ECA0C9226DDEA3F13B4AA5CD7D83AB35.

[xxix] Ding Shan and Xu Ziyuan (2018), 39 listed companies in Taizhou, Zhejiang have “Party building in their constitution.
http://dangjian.people.com.cn/n1/2018/0810/c117092-30221892.html.

[xxx] Shengbin Wang, Jiafeng Zheng, and Yongqian Tu (2023), The Communist Party of China embedded in corporate governance and enterprise value: Evidence from state-owned enterprises.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1544612323001393.

[xxxi] Nicholas Hope, Dennis Yang, and Mu Li (2003). How Far Across the Rivers? Chinese Policy Reform at the Millennium. p. 99.

[xxxii] Yun Gu, Zhaohui Yang (2023). The more red the greener? How the Communist Party of China’s party organizations influences corporate green innovation.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1544612323002325.

[xxxiii] Opinions on promoting state-owned enterprises to implement the “three important and one” decision-making system, Xinhua News Agency (2010).
https://www.gov.cn/jrzg/2010-07/15/content_1655395.htm.

Kasper Ingeman Beck and Kjeld Erik Brødsgaard (2022). Corporate Governance with Chinese Characteristics: Party Organization in State-owned Enterprises.
https://www.cambridge.org/core/journals/china-quarterly/article/abs/corporate-governance-with-chinese-characteristics-party-organization-in-stateowned-enterprises/ECA0C9226DDEA3F13B4AA5CD7D83AB35.

[xxxiv] Barry Naughton and Briana Boland (2023), CCP Inc. The Reshaping of China’s State Capitalist System, Center for Stategic and International Studies. p. 15.
https://csis-website-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/2023-01/230131_Naughton_Reshaping_CCPInc_0.pdf?VersionId=pJl3iB.DqMILjtq_qMx.8eN5IvUOHg.Y.

[xxxv] Mengcheng Prosecutor’s Office (2023), What is the “Three Importants and One Big” System?
https://zhuanlan.zhihu.com/p/650227858

[xxxvi] Opinions on promoting state-owned enterprises to implement the “three important and one” decision-making system, Xinhua News Agency (2010).
https://www.gov.cn/jrzg/2010-07/15/content_1655395.htm.

[xxxvii] Scott Livingston (2021), The New Challenge of Communist Corporate Governance, Center for Strategic and International Studies. p. 3.
https://www.jstor.org/stable/resrep28759?seq=3.

[xxxviii] Scott Livingston (2021), The New Challenge of Communist Corporate Governance, Center for Strategic and International Studies. p. 3.
https://www.jstor.org/stable/resrep28759?seq=3.

[xxxix] Lu Ning (2015), Lu Ning: Transnational giants begin to identify with China’s “party culture”, Guancha.
https://www.guancha.cn/LuNing/2015_04_24_317099.shtml?web.

[xl] Ye Xiaonan and Guo Chaokai (2018), “Party Building + Foreign Enterprises” Releases “Red Productivity”.
http://dangjian.people.com.cn/n1/2018/0118/c117092-29772309.html.

[xli] Dongfeng Co Ltd (2018), Party building leads the way and creates a new realm of development. A review of the party building work of Dongfeng Co., Ltd.
https://www.dfl.com.cn/sp/html/party/partyNewsDetail48-zh.html.

[xlii] Nicholas Howson (2017), China ‘s ‘Corporatization without Privatization’ and the Late 19th Century Roots of a Stubborn Path Dependency. p. 11
https://repository.law.umich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3021&context=articles.

[xliii] Rajeev Dhir (2022), Golden Share: Overview, Benefits and Examples.
https://www.investopedia.com/terms/g/goldenshare.asp.

[xliv] The Decision of the Central Committee of the Communist Party of China on Several Major Issues Concerning Comprehensively Deepening Reform, Xinhua News Agency (2013).
https://www.gov.cn/jrzg/2013-11/15/content_2528179.htm.

[xlv] Laura He (2023), China still wants to control Big Tech. It’s just pulling different strings, CNN.
https://www.cnn.com/2023/01/27/tech/china-golden-shares-tech-regulatory-control-intl-hnk/index.html.

[xlvi] Lingling Wei (2023), China’s New Way to Control Its Biggest Companies: Golden Shares, Wall Street Journal.
https://archive.ph/CFbLo.