«Ζιγκ χάιλ» από τους τραμπικούς.
Σεργκέι Κοζεμιάκιν, πολιτικός αναλυτής της “Πράβντα”
Εφημερίδα “Πράβντα”.
24 Ιανουαρίου 2025, 15:19
Η ανάληψη της προεδρίας από τον Τραμπ είναι μια φυσιολογική επεισοδιακή εξέλιξη του καπιταλισμού, που επιστρέφει στην κτηνώδη του ουσία. Η νέα διοίκηση έχει απορρίψει τα υπολείμματα του «κοινωνικού κράτους» υπέρ της κυριαρχίας της ολιγαρχίας και της «πολιτικής της μεγάλης ράβδου».
Οι μάσκες του κεφαλαίου
Η ανθεκτικότητα του καπιταλισμού εξασφαλίζεται από την ικανότητά του να χειραγωγεί τη συνείδηση. Οι άνθρωποι αναγκάζονται να πιστέψουν ότι ο ληστής και το θύμα βρίσκονται στην ίδια βάρκα, και ότι η επιβίωση του δεύτερου είναι αδύνατη χωρίς τον πρώτο.
Αυτή η δύσκολη αποστολή διευκολύνεται από την επιβολή ψευδών εννοιών. Η υπεραξία, που ο εκμεταλλευτής αποσπά από τον εργαζόμενο, μετατρέπεται σε «αποζημίωση για τους κινδύνους» και «αμοιβή για το ταλέντο» του εργοδότη. Η ανακατάταξη των πρακτόρων επιρροής του κεφαλαίου παρουσιάζεται ως «δημοκρατικές εκλογές», η καταστροφή των κοινωνικών εγγυήσεων ως «βελτιστοποίηση», οι εισβολές ως «ανθρωπιστικές επεμβάσεις». Οι λούστροι της αστικής εξουσίας, με τη βοήθεια του φεμινισμού και της προστασίας των μειονοτήτων, ανακηρύσσονται «αριστεροί ακτιβιστές», ενώ οι πραγματικοί αριστεροί απομακρύνονται στα περιθώρια της πολιτικής.
Μια άλλη επιτυχημένη αντικατάσταση σχετίζεται με τον όρο «κράτος στοιχείου». Χάρη σε αυτόν, πολλοί εργαζόμενοι (και όχι μόνο Αμερικανοί) έχουν πειστεί ότι το κεφάλαιο μπορεί να είναι τόσο «απάνθρωπα παγκοσμιοποιημένο» όσο και «εθνικά προσανατολισμένο». Και αν δεν θέλετε τη νίκη των «παγκοσμιοποιητών», ψηφίστε τους «πατριώτες». Ή, πιο συγκεκριμένα, εκείνους τους απατεώνες που μεταμφιέζονται σε τέτοιους. Το κύμα της ακροδεξιάς που κατακλύζει τον κόσμο προέρχεται άμεσα από αυτή την αντικατάσταση. Ο μόνος τρόπος να απαλλαγούμε από αυτή την ψευδαίσθηση είναι να σταθούμε σταθερά στις ταξικές θέσεις. Αυτές που εξέφρασε ο Λένιν, μιλώντας για τις αμερικανικές εκλογές: «ο λαός εξαπατήθηκε, αποσπάστηκε από τα πιεστικά του συμφέροντα μέσω θεαματικών και άνευ περιεχομένου μονομαχιών δύο αστικών κομμάτων».
Η ψευδαίσθηση του «κρατικού στοιχείου» γίνεται όλο και πιο εμφανής καθώς εξομαλύνονται οι τακτικές διαφορές μεταξύ των ομάδων του κεφαλαίου, πάνω στις οποίες χειραγωγούσαν οι χειριστές. Προσπαθώντας να ενισχύσουν την κυριαρχία τους σε συνθήκες κρίσης του καπιταλισμού, αυτές οι ομάδες ενώνουν τις δυνάμεις τους. Οι ΗΠΑ είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Αν στις προηγούμενες εκλογές οι μεγάλες επιχειρήσεις πήγαιναν με δύο διαφορετικές (αν και υπό όρους διαφορετικές) στήλες, τώρα έχουν ενωθεί γύρω από μια πορεία, της οποίας ο εκφραστής είναι ο Τραμπ. Αυτό αφορά και τους οικονομικούς και τεχνολογικούς γίγαντες, που στο παρελθόν στηρίζαν τους Δημοκρατικούς.
Μετά τις πρώτες ειδήσεις για τη νίκη του Τραμπ, το χρηματιστήριο κεφαλαίων παρουσίασε αλματώδη άνοδο. Οι μετοχές του οικονομικού ομίλου «J.P. Morgan Chase» αυξήθηκαν κατά 10%, ενώ οι γείτονές του στη Wall Street, η «Bank of America» και η «Goldman Sachs», αυξήθηκαν κατά 11% και 13% αντίστοιχα. Σε λίγες εβδομάδες, οι έξι μεγαλύτερες τράπεζες κέρδισαν πάνω από 30 δισεκατομμύρια δολάρια. «Οι επενδυτές ελπίζουν ότι η μείωση των φόρων και η χαλάρωση των κανονισμών υπό τη δεύτερη διοίκηση του Τραμπ θα τροφοδοτήσουν την ανάπτυξη», ανέφερε ο επικεφαλής της «Goldman Sachs», Ντέιβιντ Σόλομον, δηλώνοντας ότι η εταιρεία του θα στηρίξει την κυβέρνηση και θα συνεχίσει να συνεργάζεται με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. «Η βιομηχανία χαίρεται», δήλωσε.
Ο «ενθουσιασμός» είναι εμφανής από τον όγκο του «ταμείου ανάληψης της προεδρίας» του Τραμπ. Πριν από τέσσερα χρόνια, η ομάδα του Μπάιντεν κατάφερε να συγκεντρώσει 63 εκατομμύρια δολάρια από χορηγούς. Τώρα το ποσό έχει ξεπεράσει τα 200 εκατομμύρια. Οι μεγαλύτερες δωρεές προέρχονται από τις εταιρείες «Google», «Microsoft», «Boeing», «Amazon» και «Apple».
Ο θρίαμβος των μεγιστάνων
Οι λόγοι για αισιοδοξία του κεφαλαίου είναι σοβαροί. Τα σχέδια μείωσης των εταιρικών φόρων είναι μόνο ένας από αυτούς. Η νέα διοίκηση σχεδιάζει να συνεχίσει την αντιεργατική πολιτική, που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ. Το «Πρόγραμμα 2025» — μια στρατηγική μεταρρυθμίσεων που αναπτύχθηκε από τους συνεργάτες του προέδρου — προτείνει τη διάλυση όλων των συνδικάτων στον δημόσιο τομέα και τη μεγιστοποίηση της εξασθένησής τους στον ιδιωτικό, για παράδειγμα, περιπλέκοντας τη διαδικασία εισπράξεων των εισφορών. Μεταξύ άλλων προτάσεων είναι η μείωση της αμοιβής για υπερωριακή εργασία, η εμπλοκή 16—17 ετών εφήβων σε εργασίες με επικίνδυνες και επιβλαβείς συνθήκες, και η απλοποίηση της πρόσληψης «ανεξάρτητων εργολάβων» αντί για πλήρεις υπαλλήλους. Σε αυτή την κατηγορία, ας σημειώσουμε, δεν ισχύουν οι κανόνες για τον κατώτατο μισθό, τις κοινωνικές εισφορές κ.λπ. Η μόνη παραχώρηση, που μοιάζει περισσότερο με χλεύη, είναι η αυξημένη αμοιβή για υπερωριακή εργασία τα Σαββατοκύριακα, καθώς, όπως εξηγούν οι συντάκτες, «ο Θεός καθιέρωσε το Σάββατο ως ημέρα ανάπαυσης».
«Βάλσαμο για την ψυχή» των μεγιστάνων ήταν οι διορισμοί προσωπικού. Η διοίκηση έγινε ακόμα πιο ολιγαρχική από ό,τι το 2016—2021. Το Υπουργείο Οικονομικών ανέλαβε ο Σκοτ Μπέσεντ. Για πολλά χρόνια ήταν στενός συνεργάτης του Τζορτζ Σόρος, βοηθώντας τον να πραγματοποιήσει οικονομικές απάτες (για παράδειγμα, την κατάρρευση της λίρας στερλίνας το 1992, γνωστή ως «μαύρη Τετάρτη»), και στη συνέχεια ανέλαβε τη δική του εταιρεία αντιστάθμισης κινδύνων. «Η επιλογή του επενδυτή για τη θέση του υπουργού Οικονομικών έγινε δεκτή με γενική ανακούφιση από τις αγορές. Ο Μπέσεντ καταλαβαίνει πώς λειτουργούν και θα αντισταθεί σε μέτρα που μπορεί να τις ενοχλήσουν», έγραψε η εφημερίδα «New York Times».
Ο ιδεώδης τύπος για τον υπουργό, σύμφωνα με την ομολογία του, είναι η εποχή μεταξύ του 19ου και του 20ού αιώνα, με την απεριόριστη ελευθερία του κεφαλαίου, τους χαμηλούς φόρους και την επιθετική επέκταση της αμερικανικής επιχειρηματικότητας. Ο Μπέσεντ υποστήριξε την αύξηση των δασμών στις εισαγωγές από την Κίνα και την ενίσχυση των αντιρωσικών κυρώσεων «σε επίπεδο που θα κάνει τη Μόσχα να κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων». Και ένα άλλο ενδιαφέρον γεγονός, που αποδεικνύει ότι η προστασία των «παραδοσιακών αξιών» από τις επιθέσεις του «κρατικού στοιχείου» είναι μια φθηνή χειριστική τακτική. Ο Μπέσεντ είναι ανοιχτά ομοφυλόφιλος και μαζί με τον «σύζυγό» του — πρώην εισαγγελέα της Νέας Υόρκης — μεγαλώνουν δύο παιδιά.
Ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη, Ίλον Μασκ, ανέλαβε το νεοσύστατο τμήμα αποδοτικότητας της κυβέρνησης. Στα σχέδια του οργανισμού περιλαμβάνεται η μείωση των δημόσιων δαπανών κατά το ένα τέταρτο και η απόλυση του αντίστοιχου αριθμού δημοσίων υπαλλήλων. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Τραμπ δεν σκοπεύει να μειώσει τα έξοδα για άμυνα και ασφάλεια, οι περικοπές θα αφορούν τον κοινωνικό τομέα — προγράμματα επιδοτούμενης ιατρικής ασφάλισης, επιδόματα για οικογένειες με παιδιά κ.λπ. Αυτά τα βήματα σίγουρα θα συναντήσουν τη συμπάθεια της νέας υπουργού Δικαιοσύνης, Πάμ Μπόντι. Κατά τη διάρκεια της θητείας της ως γενική εισαγγελέας της Φλόριντα, προσπάθησε να καταργήσει τον νόμο για την προσιτή υγειονομική περίθαλψη.
Η πλειοψηφία των άλλων κλειδιών θέσεων θα καλυφθεί επίσης από εκπροσώπους των μεγάλων επιχειρήσεων. Για το Υπουργείο Εμπορίου προτάθηκε ο επικεφαλής της επενδυτικής εταιρείας «Cantor Fitzgerald», Χάουαρντ Λούτνικ, ενώ το Υπουργείο Εσωτερικών θα αναλάβει ο ιδιοκτήτης επενδυτικών και αναπτυξιακών εταιρειών, Νταγκ Μπέργκαμ. Το Υπουργείο Παιδείας θα διοικήσει η δισεκατομμυριούχος και προωθητής «αγώνων χωρίς κανόνες», Λίντα Μακμάν. Οι αποστολές της μπορούν να χαρακτηριστούν ως καταστροφικές. Τα σχέδια των Ρεπουμπλικανών περιλαμβάνουν τη διάλυση του υπουργείου με τη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων του στις πολιτείες, την καταστροφή των ταμείων βοήθειας για φτωχούς μαθητές και, γενικά, την ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση. «Θα αποξηράνουμε τον βάλτο της δημόσιας εκπαίδευσης και θα σταματήσουμε την κατάχρηση των χρημάτων των φορολογουμένων», υποσχέθηκαν στην ομάδα του Τραμπ. Δηλώνοντας ότι θα επιστρέψουν την επιτήρηση της πιστοποίησης των κολλεγίων και των πανεπιστημίων, θα επαναφέρουν την υποχρεωτική προσευχή.
Η περιουσία του υποψηφίου για αναπληρωτή υπουργό Άμυνας — του ιδιοκτήτη της επενδυτικής εταιρείας «Cerberus Capital», Στίβεν Φάινμπεργκ — εκτιμάται στα 5 δισεκατομμύρια δολάρια. Εξίσου χρωματιστή είναι η φιγούρα του υποψηφίου για υπουργό Άμυνας. Ο συνταξιούχος ταγματάρχης Πιτ Χέγκεστ υπηρέτησε στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και στη βάση «Γκουαντάναμο», ενώ τα τελευταία χρόνια παρουσίαζε μια τηλεοπτική εκπομπή, εκθέτοντας τις απόψεις του για τα ζητήματα ασφάλειας. Σύμφωνα με την πεποίθησή του, οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ πρέπει να είναι οι πιο ισχυρές και θανατηφόρες, χωρίς να περιορίζονται από κανέναν περιορισμό. «Οι εχθροί μας πρέπει να λαμβάνουν σφαίρες, όχι δικηγόρους», δηλώνει ο Χέγκεστ, ζητώντας την αποχώρηση από τις Συμβάσεις της Γενεύης και την απαλλαγή των στρατιωτών από την τιμωρία για εγκλήματα πολέμου.
Στην εξωτερική πολιτική, ο Χέγκεστ είναι θιασώτης της όρων υποστήριξης του Ισραήλ και της πλήρους προσάρτησης της Παλαιστίνης. «Αυτή η γη είναι για τους Εβραίους», δηλώνει. Στις ακροάσεις στη Γερουσία, ο μελλοντικός υπουργός Άμυνας τόνισε την «ανάγκη να περιορίσουμε ενεργά τη Ρωσία», διευκρινίζοντας ότι αν επιτευχθεί ειρήνη στην Ουκρανία, αυτή «πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ευνοϊκή για το Κίεβο».
Το νεοφασιστικό σύμφωνο
Οι απόψεις του Χέγκεστ συμπίπτουν με την πολιτική του Τραμπ, που δεν αποκλείει τον πόλεμο με το Ιράν, απειλεί να καταστείλει την Κίνα με υψηλούς δασμούς και υπόσχεται «να μην εγκαταλείψει την Ουκρανία χωρίς υποστήριξη». Το πρώτο του βήμα μετά την ανάληψη της προεδρίας ήταν η επιστροφή της Κούβας στη λίστα των «κρατών που υποστηρίζουν την τρομοκρατία».
Οι ονειροπολήσεις για τη «χρυσή εποχή» του καπιταλισμού απασχολούν όχι μόνο τον Μπέσεντ. Αυτή είναι η ατζέντα ολόκληρης της κυρίαρχης τάξης των ΗΠΑ. Δηλώνοντας την πιθανότητα κατάληψης του Καναδά, της Γροιλανδίας και της Διώρυγας του Παναμά, την σκληρή τιμωρία για όσους τολμήσουν να απορρίψουν το «παντοδύναμο δολάριο», ο Τραμπ φαίνεται να έχει μπει στο πετσί του Θεόδωρου Ρούζβελτ — του πιο χαρακτηριστικού εκπροσώπου του αμερικανικού ιμπεριαλισμού και αυτουργού της πολιτικής του «μεγάλου ροπάλου». Κατά τη διάρκεια της θητείας του, οι ΗΠΑ κατέλαβαν τη ζώνη της Διώρυγας του Παναμά, μετέτρεψαν την Κούβα σε de facto αποικία και επέβαλαν καταπιεστικές συμφωνίες στη Βενεζουέλα και σε άλλες χώρες.
Αλλά αν τότε η Ουάσινγκτον φοβόταν να ξεπεράσει τα όρια του δυτικού ημισφαιρίου, τώρα οι ορέξεις της είναι απεριόριστες. Αυτό εκφράστηκε καλά από τον δισεκατομμυριούχο, ιδιοκτήτη της εταιρείας «Meta» (αναγνωρισμένη ως εξτρεμιστική στη Ρωσία) Μαρκ Ζάκερμπεργκ: «Θα συνεργαστούμε με τον πρόεδρο Τραμπ για να αντιμετωπίσουμε τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, που καταδιώκουν τις αμερικανικές εταιρείες και επιμένουν στη λογοκρισία».
Το κεφάλαιο των ΗΠΑ στηρίζεται στις ακροδεξιές δυνάμεις άλλων χωρών. Τα ενώνει η κοινωνική δημαγωγία, που καλύπτει την ηγεμονία των μονοπωλίων. Η καρδιακή αρμονία του Μασκ με την «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) είναι σύμβολο αυτού του συμφώνου. Η γερμανική αντιπροσωπεία εμφανίστηκε στην έπαυλη του Τραμπ, Μαρ-α-Λάγκο, την ημέρα των προεδρικών εκλογών. «Μου επιτράπηκε να σφίξω το χέρι του Τραμπ την ημέρα της νίκης του. Ελπίζουμε ότι ο Τραμπ θα ανανεώσει τη χώρα του όπως σχεδιάζουμε να ανανεώσουμε τη Γερμανία», δήλωσε υπόκλιση ο υποψήφιος βουλευτής της AfD, Φίλιπ-Άντερς Ράου, πρώην πορνογραφικός ηθοποιός, καταδικασμένος για κλοπή και καθ’ ομολογία του χρήστης κοκαΐνης.
Ένα παρόμοιο σκυλολόι αποτελούσε ανέκαθεν τον πυρήνα των ακροδεξιών κινημάτων — από τους μελανοχίτωνες, τα κόμματα του Χίτλερ και του Μουσολίνι μέχρι τους σύγχρονους οπαδούς τους. Πριν από την τελετή της ανάληψης της προεδρίας από τον Τρανπ, στο Μαρ-α-Λάγκο τον είχαν επισκεφτεί η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, και ο ηγέτης του βρετανικού Κόμματος Μεταρρυθμίσεων, Νάιτζελ Φάρατζ. Όπως και ο Τραμπ, αυτοί ωρύονται για την «κινεζική απειλή», υποστηρίζουν τη γενοκτονία στη Λωρίδα της Γάζας και τη νεοφιλελεύθερη πολιτική.
Ακόμα περισσότεροι τέτοιοι άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στις 20 Ιανουαρίου. Στην τελετή ανάληψης της προεδρίας παρευρέθηκαν αντιπροσωπείες των κορυφαίων ακροδεξιών δυνάμεων και τόσο απεχθή στοιχεία, όπως ο πρόεδρος της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι. Όταν ο Μασκ ολοκλήρωσε την ομιλία του, οι ακροδεξιοί χαιρέτησαν με το «Ζιγκ χάιλ», το γερμανικό σύνθημα των ναζί.
Η ντροπιαστική συνθηκολόγηση των Δημοκρατικών
Το γεγονός ότι η επιστροφή του Τραμπ εκφράζει τη θέληση ολόκληρης της κεφαλαιοκρατικής τάξης, αποδεικνύεται από την ντροπιαστική συνθηκολόγηση των Δημοκρατικών. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Μπάιντεν, αυτοί συγχωνεύονταν όλο και περισσότερο με την πλατφόρμα των Ρεπουμπλικανών, και μετά την ήττα στις εκλογές, διαβεβαίωσαν τους «αντιπάλους» τους για την πίστη τους. «Ανυπομονούμε να συνεργαστούμε με τη νέα διοίκηση για την επίλυση των προβλημάτων του αμερικανικού λαού», δήλωσε ο ηγέτης της Δημοκρατικής μειοψηφίας στη Βουλή των Αντιπροσώπων, Χακίμ Τζέφρις. Το κόμμα υποσχέθηκε να υποστηρίξει την πλειοψηφία των διορισμών του Τραμπ.
Η λύση δεν βρίσκεται στις αποχρώσεις της καπιταλιστικής δικτατορίας, αλλά στον σοσιαλισμό. Οι αριστερές τάσεις στις ΗΠΑ αυξάνονται. Μια έρευνα μεταξύ φοιτητών κολλεγίων έδειξε ότι το 28% έχει θετική άποψη για τον σοσιαλισμό, ενώ το 25% έχει αρνητική. Η στάση απέναντι στον καπιταλισμό είναι διαφορετική: το 23% των ερωτηθέντων του έδωσε θετική αξιολόγηση και το 38% αρνητική.
Η μοναδική υποψήφια στις προεδρικές εκλογές, που υποστήριζε θέσεις μαρξιστικής-λενινιστικής ιδεολογίας — η Κλαούντια Ντε λα Κρουζ από το Κόμμα Σοσιαλισμού και Απελευθέρωσης (PSL) — έλαβε 168 χιλιάδες ψήφους. Με την πρώτη ματιά, αυτό φαίνεται λίγο, αλλά πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εμπόδια που της τέθηκαν (βλ. «Πράβντα» από 8—11 Νοεμβρίου 2024), καθώς και το γεγονός ότι στις προηγούμενες εκλογές οι υποψήφιοι του κόμματος είχαν πολύ πιο μετριόφρονες επιδόσεις. Με τη νίκη του Τραμπ, όπως λένε στο PSL, έχει κηρυχθεί πόλεμος στην εργατική τάξη. Αυτό είναι μέρος των παγκόσμιων προσπαθειών να χρησιμοποιηθεί ο ρατσισμός και η ξενοφοβία για να διαιρεθούν οι εργαζόμενοι και να καταστραφούν τα κοινωνικά δικαιώματα, καθιερώνοντας την απεριόριστη κυριαρχία των εταιρειών. «Είναι εξαιρετικά σημαντικό να δημιουργηθεί ένα μαζικό σοσιαλιστικό κίνημα για να αντιμετωπιστεί το πραγματικό πρόβλημα. Αυτό βρίσκεται στον καπιταλισμό, που δεν είναι σε θέση να ικανοποιήσει τις ανάγκες των ανθρώπων, είναι εμμονικός με την στρατοκρατία και τον πόλεμο», υπογραμμίζουν στο κόμμα.
Παρόμοιες εκτιμήσεις δίνει το κίνημα «Δημοκρατικοί Σοσιαλιστές της Αμερικής» (DSA), που καλεί για τη δημιουργία ενός νέου κόμματος για την εργατική τάξη. «Σε συνθήκες ανόδου της τροχιάς του φασισμού, ένα ισχυρό σοσιαλιστικό κίνημα είναι καθοριστικής σημασίας», δηλώνουν στο DSA. «Η κύρια αποστολή είναι να οργανώσουμε την εργατική τάξη σε μια ισχυρή δύναμη που θα αλλάξει τη θεμελιώδη δομή της κοινωνίας μας».
Το γεγονός ότι η κυρίαρχη τάξη κινείται απότομα προς τα δεξιά — σε αντίθεση με τις λαϊκές μάζες, αναφέρουν οι Αμερικανοί κομμουνιστές. Ως ελάχιστο πρόγραμμα, ονομάζουν την αποκάλυψη του ψεύτικου προφίλ του Τραμπ ως «εχθρού του κατεστημένου», την ενίσχυση του κόμματος και την εργασία για τη δημιουργία ενός αντιφασιστικού μετώπου.